Świerki

Picea abies - świerk pospolity
Rodzina: Pinaceae - sosnowate Gatunek krajowy. Wysokie, powszechnie znane drzewo, pędy pokryte kłującymi igłami długości 1-2 cm. Szyszki do 15 cm długie, jasnobrązowe. ¦wierk pospolity ma duże wymagania siedliskowe, powietrze i gleba muszą być wilgotne - tym bardziej, że system korzeniowy jest płaski i płytki; w suchym, zanieczyszczonym powietrzu wielkomiejskim zdecydowanie zawodzi. Polecany do sadzenia poza regionami przemysłowymi w górach i w północnej oraz północno-wschodniej Polsce. W młodości dobrze znosi ocienienie, jest też w pełni mrozoodpomy. Liczne odmiany karłowe nadają się - w odpowiednich warunkach klimatycznych - do ogrodów skalnych, małych ogródków, do nasadzeń cmentarnych, jako uzupełnienie małej architektury ogrodowej itp.
ODMIANY:
'Barryi' Nieznanego pochodzenia, w Polsce uprawiany od lat trzydziestych XX w. Tworzy bardzo gęste, niezbyt regularne, kopiaste krzewy, do 2-2,5 m wysokości. Gałęzie grube, zakończone uderzająco licznymi pączkami, pędy boczne krótkie, igły krótkie, długości l cm. Malownicza odmiana - powierzchnia krzewów pełna zagłębień i wypukłości, co daje ciekawe efekty światła i cienia.
'Finedonensis' Angielska odmiana, otrzymana w parku w Finedon Hali przed 1862 r., w Polsce od 1896 r. Niewysokie, wolno rosnące drzewo, różni się od świerka pospolitego kolorem młodych igieł - są one żółtawobiałe, później zabarwienie stopniowo zanika. Posadzone w miejscu zbyt suchym drzewka tej odmiany mogą być przypalane przez słońce - igły wtedy brązowieją.
'Inversa' Odmiana znaleziona w Anglii w 1855 r., w Polsce od 1876 r. Dorastające do kilku metrów wysokości wąskie drzewko, którego wszystkie gałęzie zwisają pionowo wzdłuż pnia; pęd główny także przewisa, trzeba go podwiązywać do palika, jeśli chcemy roślinę "windować" w górę. Igły ciemnozielone. Korona w kształcie wąskiego parasola, szczepiona na wysokim pniu świerka pospolitego.
'Microsperma' Nieznanego pochodzenia, najstarsze dane o uprawie pochodzą z polskich szkółek Kronenberga z 1894 r. Karłowa odmiana, o przyrostach rocznych długości do 5 cm, tworzy regularne, szerokie stożki z zaokrąglonym szczytem; główne pędy grube, ale ich końce lekko przewisają, boczne gałązki bardzo cienkie; pączki bardzo liczne. Igły krótkie, 6-8 mm długości, matowozielone.
'Nidiformis' Niemiecka odmiana, powstała przed 1904 r., w Polsce od lat trzydziestych. Odmiana karłowa, w postaci gęstego, niskiego, szerokiego, płaskiego walca z lekkim zagłębieniem pośrodku -stare okazy osiągają 1,5 m wysokości i średnicę 2 m, czasem wypiętrzają się i przestają przypominać ptasie gniazdko. Gałązki cienkie, giętkie, przyrosty roczne do 5 cm; igły krótkie, jasnozielone, na brzegu drobniutko ząbkowane.
'Ohlendorfii' Niemiecka odmiana, otrzymana przez Ohlendorffa w latach 1840-1850, w polskich szkółkach od 1901 r. Odmiana karłowa, o pokroju płaskokulistym, z wiekiem wypiętrza się i tworzy szeroki stożek, wysokości około 3-4 m i nieco większej szerokości. Gałązki cienkie, ułożone gęsto, nieregularnie, przyrosty roczne około 5 cm długości; igły króciutkie, jasnozielone lub nawet żółtawozielone.
'Procumbens' Francuska odmiana, otrzymana w szkółkach Seneclauze'a około 1850 r., w Polsce od 1876 r. Karłowy krzew, tworzy niskie, szerokie dywany, o gęsto ustawionych, krótkich, sztywnych, skośnie wzniesionych gałązkach; stare okazy osiągają wysokość 0,5 m przy średnicy 3 m. Igły długie, żółtawozielone, długości 1-1,5 cm.
Picea breweriana - świerk Brewera Rośnie na niewielkim areale w górach północno-zachodniej Kalifornii; w Polsce od 1928 r. Bardzo wolno rosnące drzewo, starsze okazy osiągają 15 m wysokości. Korona zbudowana z długich, niebieskawoszarych kurtyn zwisających z bocznych pędów, które osiągają 2,5 m długości. Igły wąskie i długie (3 cm), ułożone na gałązkach luźno, odstają promieniście na wszystkie strony. Piękne drzewo do sadzenia pojedynczo w różnych typach terenów zieleni, w pełni mrozoodporne.
Picea glauca - świerk biały, świerk kanadyjski Swierk biały jest u nas uprawiany tylko w postaci odmian ogrodowych; pochodzi z rozległych obszarów na Alasce, w Kanadzie i północnych regionów Stanów Zjednoczonych; w pełni mrozoodpomy, bez szczególnych wymagań, najlepiej rośnie na wilgotnych, żyznych glebach; w Polsce od 1808 r.
odmiany:
'Alberta Globe' Holenderska odmiana karłowa, otrzymana przed 1967 r. w szkółkach C. Strenga w Boskoop, mnożona jest u nas od niedawna. Tworzy bardzo niską, gęstą kulę; igły są delikatne i cienkie, zielone, długości 6-9 mm, ułożone promieniście wokół pędów. Do stosowania w małych ogrodach, podobnie jak dwie następne odmiany; w warunkach suszy rośnie źle, zasycha i jest opanowywana przez przędziorki.
'Conica' Znaleziony w Kanadzie w 1904 r., w Polsce od 1938 r. Bardzo wolno rosnąca odmiana karłowa - ale stare egzemplarze dorastają do 4 m wysokości. Tworzy bardzo gęste, idealnie wąskostożkowate korony. Pędy bardzo cienkie, giętkie, roczny przyrost do 4 cm; igły jasnozielone, delikatne, długości do 1,5 cm, ułożone promieniście wokół pędów.
'Laurin' Niemiecka odmiana ze szkółek Arnolda, otrzymana w 1952 r.; w Polsce mnożona od kilku lat. Wzrost wyjątkowo powolny, karłowy, krzew tworzy wydłużone, regularne, bardzo gęste stożki. Pędy cienkie, giętkie, przyrosty roczne długości około 2 cm, igły ciemnozielone, długości 0,5-1 cm, ułożone promieniście wokół pędów.
Picea omorika - świerk serbski
Rośnie na niewielkim obszarze w górach Tara w zachodniej Serbii, w Polsce od 1895 r. Drzewo wysokości do 30 m, o wyjątkowo wąskiej, strzelistej koronie. W młodości rośnie bardzo szybko, pozostaje ugałęziony aż do ziemi, gałęzie krótkie, siodłowato wygięte; igły tępe, płaskie, długości 1-2 cm, od góry ciemnozielone, od spodu z dwoma wyraźnymi białymi paskami; szyszki krótkie, do 6 cm długości, fioletowobrązowe, pozostają jeszcze długo po otwarciu na drzewie, skupione w pobliżu wierzchołka. ¦wierk serbski jest idealnym drzewem parkowym, do sadzenia pojedynczo lub w małych grupach, nadaje się także do tworzenia kurtynowych żywopłotów i do niewielkich ogrodów, zajmuje bowiem mało miejsca. Całkowicie odporny na mróz, wytrzymały na letnią suszę, dobrze rośnie w wielkich miastach, na glebach wapiennych, a także na glebach ubogich.
ODMIANY:
'Nana' Holenderska odmiana, otrzymana około 1930 r. przez braci Goudkade, w Polsce mnożona od kilku lat. Odmiana karłowa, w kształcie wolno rosnącego, gęstego, szerokiego stożka, o nieregularnej powierzchni; stare egzemplarze dorastają do 4 m wysokości. Gałązki grube, roczne przyrosty do 4 cm; igły krótkie, do l cm długości, żółtawozielone, ułożone promieniście wokół pędów.
Picea pungens - świerk kłujący
Swierk kłujący rośnie w zachodniej części Stanów Zjednoczonych, w Polsce od 1896 r.
ODMIANY:
'Glauca' Odmiana 'Glauca', czyli Świerk srebrny", została opisana w 1883 r., w Polsce uprawiana od 1896 r. Wysokie drzewo, dorasta do wysokości 25 m, korona stożkowata, ugałęzienie do ziemi, pędy sztywne, igły sztywne i kłujące, długości do 3 cm, ułożone promieniście wokół gałązek, w przekroju kwadratowe, z wszystkich stron jednolicie niebieskawe od nalotu woskowego; szyszki jasnobrązowe, długości do 10 cm, o pofalowanych, postrzępionch, miękkich łuskach. Często sadzone drzewo, odporne na mróz, pod każdym względem nie wymagające, dobrze wytrzymuje suszę i warunki wielkomiejskie.
'Globosa'
Holenderska odmiana, otrzymana w szkółkach Kluysa w 1937 r., w Polsce mnożona od niedawna. Karłowy krzew, w kształcie gęstej, spłaszczonej, nieregularnej półkuli. Pędy dość cienkie, roczny przyrost do 8 cm, starsze okazy dorastają do 1,5 m wysokości. Igły krótkie, około l cm długości, srebrzystoniebieskie.
'Białobok' Odmiana znaleziona przed II wojną światową w Lublinie przez Jana Białoboka, kierownika Zakładu Hodowli Drzew i Krzewów PINGW w Puławach, nazwana na jego cześć; mnożona w Szkółkach Kórnickich od kilku lat. Rośnie drzewiasto, ale dość wolno, korona gęsta. Zabarwienie młodych przyrostów uderzające - jasnożółte, z czasem blednie i gałązki przybierają jasny, niebieskawy odcień. Idealne drzewo do kompozycji barwnych w zestawieniu z ciemną zielenią innych roślin.